Jarenlang stond het leven van Merel Tombroek in het teken van een GHB- en crackverslaving. Ze was pas dertien toen ze voor het eerst in aanraking kwam met alcohol en drugs. In &C's februarinummer 'Veilig in je eigen bubbel?' vertelde ze hierover, en je leest hier een preview.

Merel (19): 'Het beeld dat een drugsverslaafde tiener automatisch uit een probleemgezin komt, klopt niet. Ik heb juist een goede jeugd gehad. Mijn thuissituatie was prima, ik groeide op bij twee ouders die van me hielden. Het enige waar ik tegenaan liep, was mijn niet-gediagnosticeerde autisme en ADHD.

Bij de eerste twee onderzoeken kwam er geen autisme uit de test, omdat ik oogcontact maakte en 'te sociaal' was. Dat gebeurt overigens vaker bij meisjes, dat ze de signalen niet herkennen. Al vanaf de basisschool voelde ik me slecht begrepen, vaak kreeg ik straf omdat ik naar buiten keek of in een schriftje tekende. Wat dat betreft was ik niet bepaald het lievelingetje van de klas.

Het ging pas de verkeerde kant op toen ik een jaar of dertien was. Ik kreeg foute vrienden die regelmatig alcohol dronken en drugs gebruikten en die ouder waren dan ik. Nu denk ik: wat moesten zij met zo'n jong meisje?, maar destijds zag ik het probleem niet. Ze waren gewoon mijn vrienden. Boeiend dat een paar van hen in de twintig waren.

De eerste keer dat ik drugs gebruikte, herinner ik me nog als de dag van gisteren. Samen met die groep was ik een avond aan het chillen toen ik ineens doorhad dat het al laat was en ik snel naar huis moest fietsen. Met tegenzin pakte ik mijn spullen, toen een van mijn vrienden mij aantikte. 'Als je aan dit sleuteltje ruikt, fiets je sneller naar huis,' tipte hij. Ik besefte ergens wel dat ik er beter van af kon blijven, maar dat het cocaïne was dat op het puntje van zijn sleutel lag, wist ik niet. Toch snoof ik het witte poeder op.

Gelijk merkte ik dat het iets met me deed. Iets positiefs. Ik voelde me helder, scherp en niet meer moe. Die energiekick? Heerlijk. Hé, dacht ik, dit is interessant.'

Euforisch gevoel 'Vanaf dat moment deed ik vaker mee met drinken en blowen. Voor mijn ouders kon ik dat in eerste instantie goed verborgen houden, tot school bij jeugdzorg aan de bel trok en ik op mijn veertiende uit huis werd geplaatst. Ik ging met verkeerde mensen om en het was beter voor mijn eigen veiligheid als ik tijdelijk in een jeugdzorginstelling zou wonen. Die periode was enorm moeilijk. Ik hopte van stad naar stad en was zo verdrietig dat ik alleen maar in bed lag te huilen. Wie had in vredesnaam bedacht dat hier wonen beter voor mij zou zijn?

Een groepsgenoot had wel een tip tegen al dat verdriet: een pilletje xtc. Ze had gelijk. Dat pilletje hielp – in elk geval tijdelijk – uitstekend. Al snel kwam ik erachter dat ik een enorme fout had gemaakt: de begeleiding kwam erachter en ik belandde in Midgaard, een gesloten instelling die in 2019 de deuren moest sluiten wegens slechte leefomstandigheden. Je kunt je voorstellen dat ik daar een verschrikkelijke tijd heb gehad. Ondanks dat het een gesloten instelling was, kwamen er veel drugs binnen. Ik had geen telefoon, geen televisie, maar wel mijn xtc. Die werd naar binnen gesmokkeld door groepsgenoten die met verlof mochten.

Ongeveer één keer per maand gebruikte ik een pilletje, in mijn eentje op mijn kamer. Ik was al goed op weg naar een verslaving. Ik deed het deels uit rebelsheid, maar ook vanwege het euforische gevoel. Ik zat op het dieptepunt van mijn leven, maar ik kon me toch even zielsgelukkig voelen. Het was in mijn ogen een redmiddel, iets waarmee ik kon ontsnappen aan de realiteit.

Na negen maanden mocht ik weer thuis wonen. Natuurlijk was ik blij, maar het gaf niet de rust die ik hoopte dat het zou geven. Ik was constant bang dat ik iets verkeerds deed en weer uit huis geplaatst zou worden. Het ging een paar maanden goed bij mijn ouders, tot ik weer afsprak met foute vrienden. Allemaal deelden we dezelfde interesse: drugs gebruiken. Elk weekend lag de tafel vol pillen en speed, maar de dag dat er GHB op tafel verscheen, was ik gelijk verkocht. Deze drug voelde niet alleen als een warme knuffel, maar hielp ook tegen de overprikkeling en prestatiedruk die ik altijd voelde. Ik had het gevoel dat ik onder invloed van GHB mezelf kon zijn.

Het duurde dan ook niet lang voordat ik mijn eigen literfles GHB kocht. Die kostte destijds zestig euro. Een koopje, want je doet hartstikke lang met zo'n fles. Het probleem zag ik er niet van in. Ik haalde 'm in huis zodat ik af en toe een dopje kon nemen, niet omdat ik verslaafd was. Dat dacht ik in elk geval. Maar zodra ik mijn eigen fles in mijn kamer had verstopt, raakte ik verslaafd.'

Slaapmutsje 'Het ging van kwaad tot erger: de eerste weken gebruikte ik alleen in het weekend, vrij snel daarna nam ik ook een dopje als slaapmutsje. Door alle verschillende drugs die ik in het weekend met vrienden gebruikte sliep ik slecht, maar de GHB hielp mij juist in slaap te komen. Ik praatte het goed voor mezelf door te zeggen dat ik op deze manier tenminste uitgerust naar school en werk kon gaan. Dat hield ik een tijdje vol, tot ik op een gegeven moment een week lang meerdere keren per dag GHB had gebruikt, waardoor ik lichamelijk verslaafd raakte. Toen besefte ikzelf ook dat het einde zoek was. Als je het niet gebruikt, word je ziek en krijg je afkickverschijnselen: zweten, kou, trekkerige spieren. Zware griep, maar dan keer honderd.

Ondertussen begon ik ook te gebruiken op werk en school. Ik schaamde me kapot, maar ik moest. Anders werd ik ziek. Ik nam genoeg GHB om geen afkickverschijnselen te krijgen, maar wel helder genoeg te zijn. Als ik 's avonds ging slapen, moest ik elke twee uur de wekker zetten, zodat ik een dopje kon nemen. In die tijd werkte ik er in vierdagen tijd een literfles GHB doorheen. Mijn ouders enschool vermoedden dat ik aan de drugs zat, maar niemand wist hoe erg het was. Die dachten dat ik vooral in het weekend gebruikte.

Het moment dat mijn moeder een literfles GHB en andere drugs in mijn rugzak vond, gingen alle alarmbellen bij haar af. Diezelfde dag ben ik weggelopen van huis. Ik moest en zou gebruiken, mijn ouders mochten niet tussen mij en de drugs komen. Maandenlang crashte ik bij vrienden en kennissen op de bank.

School liet ik in die tijd voor wat het was, het ging niet meer. Terwijl ik van slaapplek naar slaapplek zwierf, dacht ik steeds vaker aan stoppen met drugs. Natuurlijk wist ik dat ik slecht bezig was. Ik baalde van wat er van mijn leven was geworden, maar tegelijkertijd wilde ik dat euforische gevoel niet kwijtraken. Dagelijks hield ik mezelf smoesjes voor: dit is de allerlaatste keer dat ik gebruik, volgende maand stop ik écht. Er is een moment geweest dat ik een afkickkliniek belde, maar zij hadden een wachtlijst van zes maanden. Ik kreeg pas hulp toen ik een psychose kreeg.'

Hoe Merel uiteindelijk over haar verslaving heen kwam? Je leest het in &C's 'Veilig in je eigen bubbel?'