Als ik nu niet wegga, vermoordt hij me, schiet door Ellens hoofd terwijl haar partner haar in elkaar trapt. Zij ontsnapt, veel vrouwen lukt dat niet. Femicide is een groot probleem in Nederland. Daarom het thema van de coverstory van &C's maartnummer, en je leest hier een preview.

'Mijn vriend houdt een kussen op mijn hoofd en knijpt tegelijkertijd mijn keel dicht. Ik moet nú ademhalen, denk ik wanhopig. Het is niet de eerste keer dat hij zoiets doet en zoals altijd stribbel ik in eerste instantie niet eens tegen. Ik laat het maar gewoon gebeuren. Maar deze keer is het anders. Ik merk dat ik mijn rechterbeen helemaal niet meer voel. Opeens schrik ik wakker en met alle kracht die ik heb, duw ik hem van me af.' Elize* (21) beschrijft de laatste 'ruzie' die ze had met haar ex-vriend. Die is een maand geleden. Zo kort is ze nog maar bij hem weg, na jarenlang mishandeld te zijn. 'Ik vertrok omdat ik wist: ik had nu dood kunnen zijn. En als ik blijf, overleef ik het niet.'

Een op de vijf vrouwen is ooit fysiek mishandeld door een partner of ex-partner, blijkt uit Europees onderzoek. Veel te vaak loopt zo’n relatie zelfs fataal af. Elize is niet de enige vrouw die denkt dat ze het tenauwernood heeft overleefd. Ellen* (41) ontsnapte jaren geleden: 'Mijn vriend sloeg me meerdere malen per week. Het besef dat ik weg moest, kwam toen hij me aan het slaan en schoppen was op mijn gezicht, in mijn buik... overal. Hij ging gewoon helemaal los op me. Terwijl ik op de grond lag en me met mijn armen probeerde te verweren, drong plots tot me door: als ik bij hem blijf, vermoordt hij me.'

Lees ook: Priscilla's zus werd vermoord: 'Ik had nog maanden nachtmerries van haar bebloede matras'

Ellen en Elize leven gelukkig nog, maar veel vrouwen overleven een gewelddadige relatie niet. Wrang genoeg is dat soms juist omdat ze eindelijk de moed verzamelen om hun partner te verlaten, vertelt journalist Saskia Belleman. 'Dat moment van weggaan is het allergevaarlijkst. Dan escaleert het vaak. Vrouwen blijven in zo'n situatie mede omdat ze dan tenminste weten waar ze aan toe zijn. Hoe erg het ook is: zolang ze nog bij hun mishandelaar zijn, kunnen ze hem in elk geval in de gaten houden.'

Belleman is rechtbankverslaggever bij De Telegraaf en maakte de podcast Zij is van mij over femicide. Ze kwam op het onderwerp omdat ze schrikbarend veel zaken voorbij zag komen in de rechtbank van vrouwen die door hun partner of ex vermoord waren. Femicide komt in Nederland buitengewoon veel voor, vertelt ze: 'Wij denken dat we hier zo geëmancipeerd zijn, toch nemen andere landen vrouwenmishandeling veel serieuzer. In een typisch macholand als Spanje krijg je een extra zware straf als je je partner mishandelt. Mannen die dat doen worden als losers gezien. Maar in onze samenleving zien we het niet als een problematisch patroon. We maken ons er niet genoeg zorgen over. Dat begint al bij hoe we onze jongens opvoeden. Kijk naar de studentenverenigingen met hun bangalijsten en liedjes over vrouwen als sperma-emmers. Wat mankeert die mannen? De man-vrouwverhoudingen zijn behoorlijk scheef in Nederland.'

Tornado in huis Elke acht dagen wordt in Nederland een vrouw vermoord, volgens kennisinstituut Atria. Uit cijfers van het CBS blijkt dat bijna zes op de tien vermoorde vrouwen vermoedelijk door haar (ex-)partner gedood is. Waar mannen meestal door een relatief vreemde vermoord worden, zijn vrouwen niet veilig in hun eigen huis. Want vrouwen worden vaak in hun woning omgebracht. Aan zo'n moord gaat meestal mishandeling vooraf. 

Danny was pas elf jaar toen de vriend van zijn moeder haar en zijn broertjes vermoordde. De periode daarvoor was er al sprake van geweld, vertelt Danny: 'Mijn moeder en hij kregen vaker ruzie en op een gegeven moment riep hij zelfs: 'Ik maak je dood.' Het ging zo ver dat ze tot bloedens toe met elkaar vochten.' Niet lang daarna lag Danny te slapen op de bank. 'Terwijl ik in dromenland was, hoorde ik op de achtergrond een razernij aan geluiden. Plotseling stopte het en was het doodstil. Ik werd wakker en zag mijn moeders vriend de deur uitgaan. Ik keek verbaasd om me heen. Alles lag ondersteboven, alsof er een tornado in huis was geweest: spullen op de vloer, meubels verschoven. Toen hoorde ik een snikkend geluid achter de bank waar ik op zat. Ik keek en zag mijn vijfjarige broertje liggen. Toen ik hem wakker probeerde te schudden, zag ik rode vlekken op mijn handen, bloed. Gillend en huilend ging ik mijn moeder zoeken. Ze lag op de galerij van ons flatgebouw. 'Mama, word wakker,' riep ik, maar ze reageerde niet.'

Lees ook: Jarenlang zat Nadia vast in een gedwongen huwelijk: 'Mijn vader verkocht me als een stuk vee'

Danny's moeder en zijn broertjes waren vermoord, door haar vriend. De enige reden dat Danny het had overleefd, was dat hij stil lag te slapen en de dader hem simpelweg over het hoofd zag.

Gebrek aan eigenwaarde Waarom ga je niet weg als je mishandeld wordt? Het is een vraag die je vaak hoort. Vrouwen zitten soms vele jaren vast in een gewelddadige relatie. Onlangs kwam Sélina van Gool met een boek: Intieme terreur. Zij was dertien jaar samen met artiest Gers Pardoel, wiens echte naam Gerwin is. Sélina vertelt dat ze lang fysiek en mentaal door hem werd mishandeld, zelfs toen ze hoogzwanger was: 'Toen hij op een avond dronken thuiskwam, heeft hij me uit bed getrokken, waarna ik hard met mijn onderrug op de rand van het bed terechtkwam en bekkenletsel opliep. Ik had daarna zelfs moeite met zitten. Gerwin is ook eens op mijn hoofd gaan staan.'

Het lijkt zo logisch: meteen opstappen als je partner je pijn doet. Maar dat is niet zo simpel, het is juist ontzettend moeilijk, leggen Ellen en Elize uit. Elize is nog steeds bang dat ze teruggaat naar de man die een kussen op haar hoofd hield.

Wil je verder lezen, en weten waarom Elize bang is, wat de aanpak is van de Nederlandse politie en wat er gedaan kan worden om femicide tegen te gaan? Je leest de gehele coverstory in &C's maartnummer 'Liefde zonder grenzen' dat nu in de winkels ligt, of bestel 'm hier online: