Ik word vaak boos genoemd en omdat ik dit stuk schrijf, heb ik er lang over nagedacht waarom dat nou zo is. Ben ik boos? Heel boos? Of word ik zo gezien? Ik denk dat het komt omdat ik (lees: een vrouw) een mening heb en die graag verkondig. Mensen vinden je dan al snel boos, hysterisch of een zeikwijf. Voor een artikel dat ik een paar jaar geleden schreef, stuurde ik een tikkie naar mijn mannelijke bedpartners omdat ik aandacht wilde vragen voor gedeelde verantwoordelijkheid van anticonceptie. Ik vond het raar dat ik mijn hele (seksende) leven de pil slikte en dat geen van de mannen met wie ik het bed had gedeeld ooit had gevraagd of hij kon delen in de kosten. Zij wilden net als ik nog geen kind. Honderden DM's kreeg ik als reactie op mijn artikel: wat ben je boos, boze feminist, boos wijf. Ik schoof aan bij talkshow Pauw om over mijn artikel te praten en werd in het programma aangekondigd als 'opstandige vrouw'. Ik was verbaasd – zou een man ook als opstandig zijn aangekondigd?

Ik moet denken aan het moment dat Sylvana Simons in een debat over het coronabeleid aan Mark Rutte een kritische vraag stelde over immuniteit. Zijn antwoord luidde: 'Wat doet u geïrriteerd, mevrouw Simons?' 'Sorry? Je moet me eens meemaken als ik geïrriteerd ben,' antwoordde Simons, die steevast wordt neergezet als angry black woman. Een stereotype dat vrouwen van kleur karakteriseert als agressiever en bozer.

Wees woedend Weet je nog, de 'oncontroleerbare woedeuitbarsting' van Serena Williams tijdens de US-finale? Ze werd beschuldigd van valsspelen en noemde de scheidsrechter een dief. Toen ze daarvoor een strafpunt kreeg, zei ze dat scheidsrechters het gevloek van mannen eerder accepteren dan van vrouwen. 'Bij mannen wordt boosheid niet gezien als emotie, maar als daadkracht en standvastigheid, terwijl vrouwen hysterisch en labiel zijn,' vertelt schrijver en opiniemaker Stella Bergsma me. Ze schreef het boek Nouveau Fuck, een pleidooi over schijt hebben met stijl. 'Wees woedend,' is een van de vijf handvatten uit haar boek voor vrouwen voor een ongeremder leven, 'want een boze vrouw, is een vrije vrouw.'

Bergsma vertelt dat ze te gast was bij Vandaag Inside, toen nog VI vandaag, en dat Johan Derksen daarna zei dat ze overal doorheen zat te schreeuwen. Bergsma: 'Heel raar, omdat ik rustig aan tafel zat, vriendelijk zat te lachen. Die mannen bij VI hebben allemaal een mening, maar als ik iets zeg, schreeuw ik. Die beeldvorming vind ik vervelend. Bij zwarte vrouwen zoals Sylvana Simons of Clarice Gargard is dat nog erger. Geert Wilders loopt de hele dag te schreeuwen, is continu woedend, maar zo wordt hij niet gezien. Het heeft alles te maken met ruimte innemen. Macht betekent: als ik me opwind, is het rechtvaardige furie, maar bij een vrouw is het hysterisch, onrechtvaardig gejengel.'

Waarom wordt boosheid bij vrouwen anders geïnterpreteerd dan bij mannen? Ik vraag het aan emeritus hoogleraar genderstudies Maaike Meijer. Mannen zijn niet van nature bozer, vertelt ze, het komt door de patriarchale cultuur waarin we leven, waarin jongen-zijn hoger wordt gewaardeerd. 'Jongens groeien op met het idee dat ze ergens recht op hebben. Ze worden boos als ze iets niet krijgen en die woede richten ze naar buiten. Hun onbeteugelde agressie veroorzaakt veel problemen. Kijk naar voetbalvandalisme of die vechtpartijen tijdens oud en nieuw, waarbij de twaalf agenten die zijn mishandeld levenslange gehoorschade opliepen. Dat is toch afschuwelijk? In nieuwsartikelen wordt er zelden bij vermeld dat het om mannen gaat, terwijl het mannenoorlogen zijn. Het is geen natuurverschijnsel, het gaat om sekse. Om geweld te begrijpen en te veranderen, moeten we kijken naar die mannelijkheid.' Meijer vertelt dat woede bij vrouwen veel meer een taboe is, minder gerechtvaardigd. Het past niet bij 'vrouwelijkheid', dus leren we niet om die te uiten, maar om ons te beheersen. 'Vrouwen richten hun woede naar binnen, met als gevolg dat ze denken dat ze minderwaardig zijn. Bij mannen ligt het aan de ander, bij vrouwen aan zichzelf. Er zijn natuurlijk uitzonderingen.'

Wat een pussy In het boek Het idee m/v vertelt auteur Asha ten Broeke over een geluidsfragment dat ze te horen kreeg tijdens haar studie gedragswetenschappen. Het was van baby David. De studenten werd gevraagd wat David voelde en zij kwamen tot de conclusie dat David boos was. Dat bleek correct. Nog een geluidsfragment, nu van baby Dana. 'Verdrietig,' constateerden ze deze keer. Wat bleek? Het was twee keer hetzelfde geluidsfragment. Hoe we naar emoties kijken, heeft vaak te maken met vooroordelen. Bij meisjes zijn we geneigd om te zeggen dat ze 'een brave meid' is, bij jongens is het 'niet huilen, man up!' Jongens zouden natuurlijk ook moeten leren dat zij kwetsbaar mogen zijn. Van hen wordt verwacht dat zij die kant onderdrukken, anders zijn ze een pussy of mietje.

Boos-zijn is menselijk. Soraya Chemaly schrijft in haar boek Fonkelend van woede – over de kracht van de boosheid van vrouwen – dat vrouwen letterlijk ziek worden van het onderdrukken ervan. Ze schrijft dat het onderdrukken van woede inmiddels in verband wordt gebracht met een heel scala aan ziektes, die worden weggezet als 'vrouwenkwaaltjes'. Denk aan chronische pijn, auto-immuunziekten, eetstoornissen, angst, depressie en zelfbeschadiging. Meijer: 'Depressie heeft altijd te maken met het onderdrukken van emoties. Het is belangrijk om emoties te voelen en ze te uiten. Op een gezonde manier dan, niet door iemand op z'n bek te slaan. Bovendien werkt woede beschermend. Als je niet wil dat bepaalde grenzen worden overschreden, dan is het ook een signaal: tot hier en niet verder. Als je dat niet kunt uiten, overkomt je veel meer geweld dan nodig is. Vrouwen leren dus hetgeen af wat ons juist beschermt.'

Milou Deelen (27) is journalist, schrijver en spreker. Ze gaat graag de barricades op voor het feminisme.