Joyce is seksverzorger voor andersvaliden: 'De fantasieën verschillen, maar ik probeer er altijd in mee te gaan'

Joyce* (56) is seksverzorger voor andersvaliden bij Stichting Snoezelzorg. En om je eerste brandende vraag te beantwoorden: nee, dat is niet hetzelfde als een escort. Wat het dan wél inhoudt, wat precies het verschil is en hoe de seks eruit ziet? We vragen haar deze en meer brandende vragen.

Hoe ben je erbij gekomen om dit te gaan doen? 'Dat was vijftien jaar geleden, toen ik een artikel in Trouw las. Het was toen nog niet zo bekend, maar ik dacht direct: 'Goh, dat is interessant, echt wat voor mij.' Ik heb het er toen met een vriendin over gehad die zelf een andersvalide zoon heeft, hij was toen ongeveer tien. Ze vertelde mij dat ze best veel zorgen had over wanneer hij zou gaan puberen: hij zou seksuele gevoelens krijgen en ze wist niet zo goed hoe ze dit aan moest pakken. Zij vond het dan ook mooi werk. Omdat anderen in mijn omgeving het destijds wat minder vonden, heb ik het idee tijdelijk laten varen. Uiteindelijk heb ik door ziekte en andere dingen die opspeelden vorig jaar tóch de stap gezet. Nu doe ik iets wat ik mooi vind, en waar ik goed in ben.'

Wat voor beperkingen hebben de mensen waarbij je langsgaat? 'Dat varieert. Denk bijvoorbeeld aan een dwarslaesie, Korsakov, erg veel mensen met autisme, maar ook dementerende ouderen. Het kan een verstandelijke handicap zijn, maar ook een lichamelijke: het is heel breed. Ik heb zelfs een keer iemand gehad met stemmen in zijn hoofd. Op seksueel gebied doe ik alleen mannen, wel heb ik bijvoorbeeld een keer een afspraak gehad met een dame van 92 om alleen te knuffelen. Want ook dat doen we.' Lees ook: Henk-Jan is geadopteerd, maar kwam erachter dat hij niet legaal naar Nederland is gebracht

Hoe komt een afspraak tot stand? 'Van tevoren meldt een cliënt zich bij Snoezelzorg, meestal wordt dat gedaan door de begeleider. Dan volgt het online verkeer, waaronder de tarievenlijst en wat we hiervoor aanbieden. Hierna vindt er een online intakegesprek plaats. Dit gesprek is om een indruk te krijgen van de cliënt, diens thuissituatie, medicijngebruik, wensen en behoeftes. Voor ons is dit gesprek ook om in te schatten in wat voor omgeving de verzorger terecht komt: of het thuis of in een verzorgingstehuis gaat plaatsvinden, of de plek schoon is, et cetera.' En daarna? 'Meestal beginnen we met een klein praatje, en stellen we ons even voor aan elkaar. Het initiatief om naar de slaapkamer te gaan komt vanuit de cliënt of de begeleider, en vanuit daar gaan we verder. Hoe ver is totaal afhankelijk van wat de client wil, ik voel aan hoe dit gaat. Het is niet alleen seks: we geven ook knuffels, kusjes, ze kunnen lekker in mijn armen komen, of tegen me aan liggen. De meesten vinden alleen praten over seks ook al erg interessant. Het is huidhonger wat er bij mensen speelt, en dat is heel begrijpelijk. Na afloop blijf ik altijd even om te kijken of het goed gaat, dat is een stukje nazorg die je levert. Het heeft natuurlijk wel impact.' Hoe zit het met consent? Kunnen mensen met een verstandelijke beperking wel toestemming geven? 'Er komt altijd een begeleider aan te pas, en mijn taak op het moment zelf is om te observeren, de situatie aan te voelen en te anticiperen. Dingen die lukken doen we, en als het even niet lukt verzinnen we wat anders. Het is niet zo plastisch allemaal, het gaat allemaal op gevoel. We hebben ook niet altijd seks, dan zeggen we na de tijd: 'Nou, daar is niet veel van gekomen hè.''

Hoe is de seks voor jou? 'Het is vooral op hun plezier gericht, en ik bereik ook nooit mijn hoogtepunt. Maar het is ook leuk voor mij hoor. Je moet van seks houden, en dat doe ik. Wat ik vaak hoor van de ander is dat ze het belangrijk vinden dat ik ook geniet. Nou, ik geniet vooral van het feit dat een ander geniet: het is echt vanuit mijn hart. Ik heb gelukkig dan ook nog nooit een nare of vervelende ervaring gehad. Maar natuurlijk is het anders dan in je persoonlijke seksleven.'

Hoe ver ga je mee in andermans fantasieën? 'De fantasieën verschillen per persoon, maar ik probeer er wel altijd in mee te gaan. Het moet een feestje voor de cliënt zijn. Ik heb weleens iemand gehad die wat meer over BDSM wilde weten, toen legde ik het uit en deed ik het een beetje voor. Ik laat me dan niet vastbinden: ik heb te allen tijde de leiding. Ik heb ook mijn grenzen, en geef die van tevoren aan. Dan zeg ik: 'X en Y kunnen we wel doen, maar Z gaan we niet doen,' en dan wordt daar keurig naar geluisterd. Alles gebeurt ook veilig met een condoom of beflapje.' Wat is het verschil tussen een seksverzorger en een sekswerker? 'Dat is echt zorg. Als je met een escort afspreekt is het - plat gezegd - penetratie en andere seksuele handelingen, tot een hoogtepunt komen en weer weggaan. Dat is dit niet. Dit gaat veel meer om persoonlijke aandacht en er komt veel meer gevoel bij kijken. Veel seksverzorgers voor andersvaliden komen om deze reden ook uit de zorg. Dat is geen harde vereiste, maar het helpt wel. Ikzelf heb ook een zorgachtergrond in psychotherapie, al hebben we bij Snoezelzorg ook een verzorger zonder zorgachtergrond die wel heel erg goed is in wat ze doet. Het hangt dus ook van de persoon af.'

Hoeveel cliënten heb je op een dag? 'Het is zeker geen fulltimebaan. Normaal gesproken werk ik met dementerende ouderen, en ik vind seksverzorging een prettige aanvulling op wat ik doe. Ik heb weleens twee cliënten op een dag gehad, maar meestal is zes opdrachten per maand echt het maximum. Het is ook een eind rijden: de ene keer zit ik in Middelburg, de andere keer weer in Amersfoort. En terwijl de ene maar een uurtje wil, wil de andere drie uur.' Lees ook: 'Alle biseksuelen doen aan trio's' en 3 andere vooroordelen die je té vaak hoort als je bi bent

Hoe zit het met de betaling? 'We werken met een uurtarief, en hebben hierbij vier verschillende categorieën: 'Snoezelzorg', 'Snoezelzorg+', 'Sekszorg' en 'Sekszorg+'. Daar vallen dan bepaalde handelingen onder. Het is aan de gemeente om te bepalen of de cliënt in aanmerking komt voor een tegemoetkoming, maar in principe komt het geld uit het persoonlijke potje van de cliënt.' 

Hebben mensen om je heen een mening over je werk? 'Dat is erg verschillend, maar vooral negatief. In het begin kreeg ik veel flauwe opmerkingen, en anderen trokken echt hun neus er voor op. Daar had ik vroeger wat meer moeite mee, maar nu denk ik: 'Als je geen vriend wil zijn om deze reden, dan ben je ook geen échte vriend. En dat is ook prima.' Ik heb al heel lang geen vaste partner meer dus dat speelt geen rol, maar ik ben ook niet iemand die zich zou laten beïnvloeden door een partner.' * Echte naam is bij de redactie bekend.