Voor alle twijfelaars: dit stemmen partijen rondom vrouwenzaken (zoals abortus en anticonceptie)

Er zijn meerdere organisaties die dat voor allerlei feministische zaken, van vrouwenrechten tot klimaatrechtvaardigheid tot seksuele gezondheid, uitgebreid op een rijtje hebben gezet, inclusief wat de politieke partijen hiervan vinden en eraan willen veranderen. Neem bijvoorbeeld een kijkje bij de Feministische Partijwijzer van Actionaid, het Gendergelijkheid Stemadvies van WomenInc. of de Mensenrechtenwijzer van Amnesty. Maar voor iedereen die geen tijd heeft om die kieswijzers zelf door te spitten, zochten wij alvast de belangrijkste uit.

1. Het recht op abortus (en of dat wel of niet in het Wetboek van Strafrecht hoort) Eerst even wat context: sinds 1984 kunnen zwangere vrouwen in Nederland ervoor kiezen om hun zwangerschap, om welke reden dan ook, af te breken. Tot een jaar geleden was er nog een verplichte bedenktijd van vijf dagen op abortus, maar die is in juli 2022 afgeschaft. Een positieve verandering, maar met het afschaffen van het abortusrecht in Amerika en Polen en de vorig jaar verkozen Italiaanse Premier Giorgia Meloni die tegenstander is, waait ook in Nederland de discussie over het abortusrecht weer op. Dus, hier even in het kort: wat denken onze politieke partijen over het abortusrecht? De linkse samenwerking GroenLinks-PvdA wil dat abortus uit het Wetboek van Stafrecht wordt verwijderd. Op dit moment is abortus namelijk nog strafbaar, tenzij het wordt uitgevoerd door een speciale kliniek of een ziekenhuis en onder de voorwaarden van de Wet afbreking zwangerschap. Oftewel: abortus is geen recht, maar een misdrijf met uitzonderingen. Verder vindt de partij dat het ieders recht is om zelf te kiezen voor een abortus en willen ze hard optreden tegen intimiderende demonstranten bij abortusklinieken. Volt sluit zich aan bij al deze standpunten en pleit voor vrije toegang tot abortus en voor toegankelijke educatie voor alle leeftijden. Ook Partij voor de Dieren ziet abortus graag uit het Wetboek van Strafrecht verdwijnen, net als D66, SP, BBB en Bij1.

Lees ook: Eh, mogen Wim-Lex en Máxima eigenlijk stemmen? Het CDA wil abortus wel graag in het Wetboek van Strafrecht houden en stemden ook tegen het afschaffen van het verplichte bedenktermijn, maar is wel vóór het verstrekken van de abortuspil bij de huisarts. De VVD van Dilan Yeşilgöz vindt dat individuele zelfbeschikking voorop staat en dat 'wet- en regelgeving moet zorgen voor goede, veilige en toegankelijke abortuszorg'. Volgens de Christenunie zijn de recente versoepelingen rondom abortus 'een zorgelijke trend die niet verder mag gaan'. Ze verzetten zich tegen de Nederlandse abortuspraktijk en streven naar een samenleving 'waarin abortus niet als uitweg geldt voor onbedoelde zwangerschappen'. De boerenpartij BBB vindt abortus een 'belangrijk recht', al mag er niet te makkelijk mee worden omgegaan. Daarom stemden ze wel vóór het schrappen van abortus uit het Wetboek van Strafrecht, maar tegen het verkrijgen van de abortuspil via de huisarts en het afschaffen van het bedenktermijn. Rechts-conservatieve partij JA21 vindt de 24-weken grens voor abortus te laat en wil dit alleen toestaan bij een medische indicatie. Bij elke andere reden moet het volgens hen verboden zijn. De SGP is nog duidelijker: zij willen dat de huidige abortuswet wordt afgeschaft en verzet zich tegen het zien van abortus als mensenrecht. In de partijprogramma's van de PVV, FvD en NSC is niets te vinden over abortus.

Lees ook: Loïs is de dochter van een toeslagenouder: 'Ik ging uit huis, zodat m'n moeder minder kosten had'

2. Het volledig vergoeden van anticonceptie We gaan even een stapje terug, nog voordat abortus ter sprake hoeft te komen, naar anticonceptie. In 2011 werd bepaald dat anticonceptie niet onder medische noodzaak valt en dat het uit het basispakket van de zorgverzekering gehaald moest worden. Twaalf jaar later is intussen pijnlijk duidelijk geworden dat vooral vrouwen opdraaien voor de kosten (maar twee procent van de mannen betaalt mee) en dat zo'n acht procent van de vrouwen het door armoede niet kan betalen. Anticonceptie is hierdoor geen basisvoorziening meer. Het is een luxe geworden – en voor sommigen niet eens een keuze. Nu zul je misschien denken: de partijen die geen voorstanders van abortus zijn, zijn vast wél voorstanders van het volledig vergoeden van anticonceptie. Onbedoelde zwangerschappen moeten tenslotte op een manier worden voorkomen, toch?

Helaas. Het zijn juist de partijen die tegen abortus zijn, die begin september óók tegen dit wetsvoorstel hebben gestemd. Make it make sense. De politieke partijen die voor stemden, waren D66, GroenLinks-PvdA, SP, PvdD, CU, BBB, Volt, Bij1 en NSC. De argumenten waren dat anticonceptie voor iedereen toegankelijk moet zijn en dat anticonceptie een fundamenteel recht is voor de vrouw. Daartegenover staan de VVD, PVV, CDA FvD, JA21 en SGP, die dit geen taak van de overheid vinden. Het verkrijgen van anticonceptie is volgens hen je eigen verantwoordelijkheid. Dan zou abortus toch ook je eigen keuze moeten zijn, zou je denken. Maar wie zijn wij.

3. Het bestraffen van seks zonder consent Afgelopen juni debatteerde de Tweede Kamer over een wetsvoorstel om seks zonder consent strafbaar te maken. We snappen je verwarring, want seks zonder consent is toch verkrachting en allang verboden volgens de Nederlandse wet? Klopt, maar er is volgens ons wetboek alleen sprake van verkrachting als er geweld of dwang bij is komen kijken en het probleem is dat er in de meeste gevallen van verkrachting helemaal geen sprake is van geweld. Bijvoorbeeld omdat de dader vaak een vertrouwde bekende is of omdat 70 procent van de slachtoffers verstijft. De dader gaat daardoor door deze wet vaak vrijuit. Alle partijen, op één na, stemden destijds vóór het wetsvoorstel en dus voor het verbreden van die definitie, en dus werd de Wet Seksuele Misdrijven (voorheen de Zedenwet) in juni aangenomen. In plaats van dwang en geweld, zal nu het ontbreken van instemming het criterium zijn. 'Seks zonder consent' wordt dan wél erkend als verkrachting. Zo simpel kan het zijn. Wie er als enige partij tegen stemde? Forum van Democratie. Volgens hen kan deze wetgeving leiden tot het gebruik van een app waarmee consent gegeven kan worden, en dat haalt de 'spontaniteit en spanning' eruit.

Stemwijzers Ben je nog steeds radeloos over je stem? We gaven eerder al tips voor het maken van een goede stemkeuze, zodat je een keer achteraf geen spijt hebt, en legden uit waarom het in iedereens voordeel werkt om op een vrouw te stemmen. Doe er mee wat je wil, knal ze woensdag en onthoudt: dat rode potloodje is eigenlijk niet bedoeld om mee naar huis te nemen.