Is dat even een opluchting: dit is waarom je kinderen liever 'goed genoeg' opvoedt dan 'perfect'

Want wist je dat de helft van de ouders uitgeput is? Maar liefst 1 op de 5 moeders hebben door de stress rondom het opvoeden zelfs last van een moederlijke burn-out. Die aantallen liggen een stuk hoger dan tientallen jaren geleden, maar waar komt dat door? Hoogleraar Maartje Luijk van de Erasmus Universiteit Rotterdam deed daar recent onderzoek naar. Haal gerust adem, want volgens haar hoef je de opvoeding niet perfect te doen. Integendeel: 'Het perfect willen doen werkt juist averechts.'

Lees ook: Oeps, herkenbaar: 10 irritante dingen die niet-ouders doen (volgens ouders)

Je bent niet alleen 'Een kind opvoeden is toch niet zo moeilijk,' hoor je je oude buurman zeggen. 'Geef dat kind wat stoepkrijt en stuur 'm naar buiten. De wereld maakt ze wel hard.' Jij begint steeds meer aan jezelf te twijfelen. Doe je het wel op de juiste manier? Geef je jouw kind wel genoeg liefde? En je bent echt niet gek, want volgens Luijk is opvoeden tegenwoordig écht moeilijker dan vroeger. Wij weten niet goed of we nu gerustgesteld zijn of meer stress krijgen.

Het feit dat opvoeden tegenwoordig moeilijker is, ligt aan drie dingen. Ten eerste krijgen we een bizarre hoeveelheid informatie over ons heen. Denk aan opvoedingsboeken, apps en opvoedcoaches. Je leest alles goed door en probeert dingen van verschillende kanten te bekijken, maar vraagt je daardoor af: welke ontwikkeling is normaal? 'Die hoeveelheid informatie is overweldigend,' zegt Luijk. 'Zo krijg je talloze onderwerpen waarover de meningen sterk uiteenlopen. Naar wie moet je dan luisteren?' Hoe meer kennis, hoe lastiger het opvoeden wordt.

Doe ik het goed? De tweede oorzaak is perfectionisme. 'We leven in een maatschappij waarbij een grote nadruk ligt op maakbaarheid,' zegt Luijk. De perfectionistische mentaliteit van 'het kan altijd beter' trekken we door tot de opvoeding. Ze geeft een voorbeeld: 'Tegenwoordig wordt er veel druk gelegd op de eerste 1000 dagen van het kind, geteld vanaf de conceptie. Die dagen zouden cruciaal zijn voor het vormen van een hechte band tussen kind en opvoeder. Hier wordt de basis gelegd voor het vertrouwen in een ander, en in jezelf.'

'Het idee gaat rond dat kinderen tot gelukkiger en evenwichtiger personen opgroeien als ouders maar genoeg liefde geven. Dat zie je terug in nieuwe opvoedtechnieken zoals attachment parenting en gentle parenting.' Gelukkig hangt niet alles af van die vroege hechting. 'Die is niet allesbepalend,' vertelt Luijk. 'Later kan de band met een ouder nog groeien. De combinatie van warmte en grenzen is voor kinderen – zeker als ze ouder worden – erg belangrijk.'

Lees ook: Ryan werd vader op zijn zestiende: 'Ik dacht: loop ik weg of ga ik ervoor?'

Me, myself and I De derde en laatste oorzaak is individualisme. Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) zei recent dat maar een kwart van de ouders hulp krijgt uit de omgeving vanuit hun netwerk. Tweederde van de ouders durft niet om hulp te vragen in hun directe omgeving. 'Ouders hebben vraagschaamte,' zegt Luijk. 'Hulp vragen voelt als falen. In Nederland heerst het idee: je moet het zelf oplossen. Opvoeden vindt binnen het gezin plaats. Ouders schakelen eerder een coach in, dan dat ze vrienden bellen. Zo belanden ouders te snel in formele jeugdhulp, met milde problemen die onderdeel uitmaken van de normale ontwikkeling.'

'En dat terwijl de jeugdzorg al bomvol zit,' vindt Luijk. 'Het Nederlands Jeugdinstituut maakt zich daarom ook hard voor het versterken van het sociale netwerk van gezinnen.' Want wist je dat Nederland in de top vijf (!) van meest individualistische landen ter wereld staat? 'Er wordt wel gezegd: it takes a village to raise a child, maar veel gezinnen moeten het tegenwoordig stellen zonder hun village,' aldus Luijk.

Komt wel goed, schatje En nu? 'Naar mijn mening,' begint Luijk, 'zou het beter zijn voor ouders én kinderen als we één: variatie accepteren en vieren. De ontwikkeling van kinderen verschilt namelijk enorm. Twee: als we erkennen dat opvoeden per definitie niet perfect verloopt. Opvoeden is vallen en opstaan, het is per definitie rommelig. Dat hoort erbij. En drie: als ouders het lef hebben om beroep te doen op hun netwerk. Opvoeden hoeft niet perfect, liever niet zelfs. Bij opvoeden werkt 'goed genoeg' beter dan 'perfect'.' Dat vinden wij een mooie afsluiter.