Zoveel mensen vinden 'nee' ook echt 'nee', en waarom is dat niet 100 procent?!

Voordat je seks hebt moet je wederzijds consent hebben. Logisch. 'Nee' is gewoon 'nee'. We dachten dat we het daar anno 2025 allemaal over eens waren, maar uit nieuw onderzoek blijkt dat dat toch niet het geval is. En wij zijn daar best klaar mee.

In het onderzoek van CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) gaf 95% van de vrouwen en 94% van de mannen boven de 16 jaar in 2024 aan dat een vrouw daadwerkelijk 'nee' bedoelt als ze 'nee' zegt tegen seksuele toenadering. In 2018 vond 93% van de vrouwen dat 'nee' ook 'nee' betekent bij seksuele toenadering, en bij mannen lag dat percentage op 88%. Deze cijfers tonen aan dat er op dat gebied in de afgelopen jaren verbetering is geweest, en het overgrote deel van de Nederlanders vindt dat iedereen daar een rol in heeft.

Lees ook: Hou je lul in je broek als iemand je geen enkele aanleiding geeft om die eruit te halen

Toch zijn we er nog lang niet - want waarom liggen deze percentages niet gewoon op 100%, ongeacht geslacht?

Harde cijfers Hoewel de nieuwe cijfers suggereren dat bijna iedereen begrijpt hoe consent (wederzijdse toestemming, bijvoorbeeld bij de seks) werkt, blijkt dat in de praktijk niet zo te zijn - óf niet toegepast te worden. Volgens data van CBS in 2024 kregen ruim 1,7 miljoen mensen van boven de 16 jaar in de afgelopen twaalf maanden te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Ook Rutgers (expertisecentrum seksualiteit) deed onderzoek, waaruit bleek dat 24% van de vrouwen en 5% van de mannen te maken heeft gehad met seksueel geweld (een vorm van penetratie of aftrekken of vingeren tegen de wil). Als je kijkt naar álle ongewenste seksuele handelingen, dus ook zoenen en aanraken, heeft 53% van de vrouwen en 19% van de mannen minstens 1 van die handelingen meegemaakt. Belangrijk om hierbij te noteren is dat dit gaat om de hoeveelheid mensen die zelf delen dat ze slachtoffer waren. Het daadwerkelijke aantal ligt waarschijnlijk hoger. Waar gaat het mis?

Diepe littekens Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan overal gebeuren: online, op werk, op school, bij de sportclub, binnen de eigen relatie en zelfs binnen het eigen gezin. Het ziet eruit als het sturen van ongepaste berichten op het werk, ongevraagd iemand bij de billen grijpen in de kroeg of ongevraagd seksueel getinte opmerkingen maken binnen de vriendengroep. Maar ook aanranding en verkrachting vallen onder seksueel grensoverschrijdend gedrag.

'Verschillende vormen kunnen in elkaar over gaan,' zegt Mariëtte Hamer, regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld, erover. 'Vaak gaat het ook om ingesleten patronen in onze omgangsvormen. We zijn dingen gewoon gaan vinden, die dat helemaal niet zijn. Wie te maken krijgt met seksueel grensoverschrijdend gedrag kan zich heel onveilig voelen en gaan twijfelen aan zichzelf. Het raakt je in wie je bent als persoon.'

Lees ook: Dit is hoe je een collega confronteert die over je grens heen gaat

Klaar. Mee. Toch lijkt het in de praktijk niet iedereen duidelijk wanneer gedrag nou precies seksueel grensoverschrijdend is. Zo vindt 17% van de vrouwen en 16% van de mannen dat fluiten naar vrouwen op straat een compliment is. 37% van de mannen en 42% van de vrouwen geeft aan dat jongens en mannen vaak hun zin doordrijven in seksuele relaties, en 29% van de vrouwen en 39% van de mannen vindt dat vrouwen het gedrag van mannen nog te vaak opvatten als seksuele intimidatie.

En hoewel 95% van de vrouwen en 94% van de mannen aangeeft dat 'nee' ook daadwerkelijk 'nee' is, en we de afgelopen jaren 'zo goed bezig' lijken te zijn met die stijgende lijn, vindt 24% van de vrouwen en 22% van de mannen dat het voor mannen niet te begrijpen is wat wel en niet mag in de omgang met vrouwen.

Is het nu duidelijk? Dus, voor eens en voor altijd: wil je iets van een ander (of dat nou seks, een zoen of een moment van flirten is)? VRAAG HET. En begrijp 'nee' niet alleen als antwoord, maar respecteer die 'nee' vervolgens ook. Wie nu nog niet begrijpt wat 'nee' betekent, mag wat ons betreft in de Van Dale kijken: 'Nee': woord om ontkenning uit te drukken; = neen (tegenstelling: ja)