Waarom worden we altijd ziek als we eindelijk vrij hebben?

Je had liever horizontaal op een massagetafel gelegen, maar ligt nu horizontaal al snotterend in bed. Nee, dit is niet hoe je jouw vakantie voor ogen had gezien. Toch lijken heel veel mensen in jouw omgeving ook ziek te worden, net op het moment dat ze even kunnen ontspannen. Dit heeft een naam: vrijetijdsziekte. Ook wel het omgekeerde Kortjakje-syndroom (altijd ziek, midden in de week maar zondag niet) genoemd.

Lees ook: Eindelijk opheldering: de mannengriep is een hoax en is de schuld van schoonmoeders in het bijzonder

Slechte timing Vrijetijdsziekte komt voor in periodes waarin het lichaam kan ontspannen; je hartslag gaat omlaag en stresshormonen zoals adrenaline nemen af. En dan word je ziek. Hoogleraar Ad Vingerhoeds schreef hier al meer dan twintig jaar geleden over, en gaf destijds aan dat zo'n 3 procent van de Nederlanders last heeft van vrijetijdsziekte. In zijn onderzoek vond hij ook dat veel mensen last hebben van weekend-migraine en dat het aantal sterfgevallen ook toeneemt tijdens vakanties.

Bij vrijetijdsziekte kan het in sommige gevallen zo zijn dat je voor je vakantie al ziek was, maar nu pas de griep- en verkoudheidssymptomen opmerkt. Toch komt het ook voor dat je deze symptomen pas echt ontwikkelt als je een vrije dag hebt. De reden daarvoor? Stress.

Hé, stresskip Tsja, stress is nou eenmaal in heel veel gevallen de boosdoener. Tijdens drukke en stressvolle periodes maakt je lichaam, zoals we net ook zeiden, stresshormonen zoals adrenaline en cortisol aan. Hierdoor versnelt je hartslag, wordt je bloedsuikerspiegel hoger en ben je alerter en efficiënter. Deze hormonen onderdrukken daarbij ook eventuele ziektes. Handig voor op de werkvloer, maar vanuit de evolutie gezien ook voor de overleving - het is immers niet handig om griep te krijgen terwijl je wordt achtervolgd door een beer.

Zodra je ontspant zakt het niveau van de stresshormonen weer, waardoor ziektes en virussen vrij spel krijgen. Je immuunsysteem raakt uit balans, waardoor je ineens veel vatbaarder bent voor bijvoorbeeld griep. Volgens Vingerhoeds komt de vrijetijdsziekte daarom ook vaker voor bij mensen die erg perfectionistisch zijn, een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben of gewoon echte workaholics zijn.

Lees ook: Is het griep of nie? Zo herken je of je griep hebt (en welke)

Om te voorkomen dat je tijdens je volgende vakantie wéér wordt gevloerd door griep, is het belangrijk om regelmatig rust te nemen. Gebruik die vakantiedagen dus gewoon en zorg dat je na werk ook écht kunt ontspannen om die stresshormonen in balans te houden. Kun je echt niet onder een stressvolle periode uitkomen, maar wil je jezelf behoeden voor zo'n omgekeerd Kortjakje? Zorg dan dat je jezelf zo min mogelijk blootstelt met situaties waar een virus zich snel kan verspreiden. Geen nachtclub induiken dus, maar lekker onder een dekentje op de bank naar een film kijken. Da's pas echt ontspannen.