'Ga maar voor, hoor!' zeg ik tegen de vrouw die achter mij staat in de rij bij de kassa. Ze zuchtte toen ze zag dat degene voor mij op slakkentempo z’n boodschappen op de band legde. Ik heb zelf ook een volle kar en voel me bezwaard dat zij zo lang moet wachten. Dus laat ik haar voor. Ook al moet ik enórm nodig plassen, mag de auto nog maar vijf minuten op de parkeerplaats staan en wil ik zo snel mogelijk thuis zijn zodat ik nog nét de seizoensfinale van mijn favoriete serie kan zien. De vrouw zegt geen bedankt, er kan niet eens een (glim)lachje vanaf. Dat verwacht ik wel van haar. Ik ben toch zo vriendelijk geweest? Nu sta ik chagrijnig in de lange rij te wachten terwijl mijn volle blaas bijna ontploft. Toch ben ik trots op mezelf. Ik heb haar in ieder geval geholpen. 'Wat ben je toch behulpzaam,' is een zin die ik al mijn hele leven hoor. Van jongs af aan draag ik dat stempel dan ook met trots. Totdat mijn psycholoog me op een doodgewone woensdagmiddag met mijn neus op de feiten drukt: 'Je bent een people pleaser, en daar ga je zelf aan onderdoor.' Ik had weleens gehoord van die term, maar zag het nooit als een probleem. Het is toch juist goed dat ik altijd bereid ben om mensen te helpen?

Confrontatie incoming People pleasen lijkt op het eerste gezicht positief. Maar volgens de Belgische psycholoog Sofie Leemans (42) is dit gedrag problematisch. Ze schreef er het boek Oh please! Maak komaf met people pleasen over. 'Ik kom veel mensen in mijn praktijk tegen die vastzitten in hun leven,' vertelt ze. 'Vaak blijkt dat ze al veel te lang willen voldoen aan de verwachtingen van anderen. Ze hebben een emotionele nood om andere mensen te behagen, en dat gaat ten koste van zichzelf.' People pleasen betekent namelijk niet alleen dat je heel behulpzaam bent. Er hoort een hele waslijst van – voor mij nogal confronterende – kenmerken bij.

'People pleasers zeggen heel vaak sorry en kunnen moeilijk nee zeggen. Ze gaan conflicten uit de weg en vinden beslissingen nemen moeilijk. Ze vinden het ook het lastig om complimenten te ontvangen en vragen niet snel om hulp,' aldus Leemans. Als dit een bingokaart was, pronkte ik nu met de hoofdprijs. De focus van een people pleaser ligt altijd buiten zichzelf. Het gevolg daarvan is dat ze zich ergeren aan mensen die geen people pleasers zijn en dus niet 24/7 klaarstaan om anderen te helpen. Ze zijn teleurgesteld als ze niet dezelfde toewijding terugkrijgen van de mensen om hen heen. Ze worden steeds ongelukkiger, terwijl hun omgeving dat niet doorheeft. Ze voelen zich onbegrepen, en hebben het gevoel dat ze nóg harder moeten pleasen om leuk gevonden te worden.

Niet mijn probleem Aangezien ik als ‘chef people pleaser’ mijn focus altijd buiten mezelf leg, vraag ik me af hoe niet-people pleasers naar mijn gedrag kijken. Denken zij: joh, kom eens voor jezelf op? Vinden ze het irritant? Of zijn ze daar helemaal niet mee bezig? Ik vraag het Stephanie (37), die nooit een people pleaser is geweest. 'Nee, ik erger me daar eigenlijk nooit aan,' zegt ze meteen. 'Ik zie heus wel dat anderen het soms moeilijk vinden om nee te zeggen of een beslissing te maken, maar het voelt denigrerend om daar dan medelijden mee te hebben.' Maar dat ze geen people pleaser is, betekent niet dat ze niet behulpzaam of empathisch is. 'Dat ben ik juist wel. Het verschil is alleen dat ik het probleem bij de ander kan laten en daar niet mijn eigen probleem van maak.' Dat is dus precies wat ik als people pleaser altijd doe. Of ik nou in de file sta en mensen zomaar voorlaat of een oplossing probeer te zoeken voor de relatieproblemen van mijn beste vriendin, ik vergeet altijd dat het niet mijn verantwoordelijkheid is om conflicten op te lossen.

'People pleasen staat niet gelijk aan helpen,' zegt Leemans. 'Daar zit een heel groot verschil in. Als je zelf geen ruimte hebt om iemand te helpen, maar toch ja zegt, kun je minder goed helpen dan wanneer je er wél de ruimte voor hebt.' Daarnaast zorgt dit gedrag er ook voor dat je iets van een ander terugverwacht. 'Als people pleaser wil je alles behalve manipulatief en egoïstisch zijn, maar eigenlijk vertoon je dit gedrag juist wel. Dat komt door onzekerheid. Omdat je focus buiten jezelf ligt, heb je ook de bevestiging nodig van een ander om een goed gevoel over jezelf te hebben.' Hoe confronterend dit ook klinkt, ze heeft wel gelijk. Ik liet die boze vrouw in de supermarkt niet voor omdat ik dat zelf graag wilde, maar omdat ik verwachtte dat ze mij zou bedanken.

Hoe Sanne van haar please gedrag afkomt en waarom er nu zoveel meer people pleasers lijken te zijn dan vroeger?