Dit is waarom er wordt gezegd dat Halina Reijns Babygirl onfeministisch is (en wij dat onzin vinden)

De meest sexy film van het jaar, Nicole Kidmans kwetsbaarste rol, een Nederlands succesverhaal in Hollywood - noem 't wat je wil, maar Halina Reijns Babygirl is overal. De reacties zijn lovend, maar er zitten ook kritische tussen. Bijvoorbeeld: is de film wel zo feministisch als het lijkt?

Babygirl (sinds 25 december in de Amerikaanse bioscopen en sinds 2 januari in de Nederlandse bioscopen te zien) gaat over CEO van een groot techbedrijf Romy (Nicole Kidman), die alles voor elkaar lijkt te hebben. Ze heeft een goede baan, een prachtig huis, twee slimme dochters en een fijn huwelijk (hoi Antonio Banderas). Wat echter sluimert onder de oppervlakte, is dat Romy seksuele fantasieën over onderdanigheid heeft waar ze zich diep voor schaamt. Als de jonge stagiair Samuel (Harris Dickinson) op precies die fantasieën een beroep doet, ontstaat een affaire. Lees ook: 10 dingen die we dachten tijdens het zien van Babygirl

Babygirl gaat over jezelf bevrijden, maar zet de kijker ook aan het denken over welke verwachtingen we hebben van vrouwen, vrouwelijkheid en vrouwelijke seksualiteit. Waar moet een vrouw in deze samenleving aan voldoen, en wat mag ze vooral níet zijn? Dat gecombineerd met Halina Reijns feministische inborst en de female gaze die de film heeft in plaats van dat eeuwige mannelijke perspectief, maakt dat je het niet anders dan een feministische film kunt noemen, toch?

Lees ook: Deze spraakmakende scène uit Babygirl is gebaseerd op iets wat Halina Reijn echt meemaakte

Niets feministisch aan Daar is niet iedereen het mee eens. Zo schrijft Lotte Houwink ten Cate in een column voor de Volkskrant: 'Dat de film geprezen wordt als subversief is verrassend. Naar mannen die zich seksueel laten domineren door vrouwen kijken we nauwelijks. Maar het verlangen van sommige vrouwen naar vernedering, wordt gretig verbeeld. [..] Sterker, de fantasie die Babygirl ons verkoopt – de in de buitenwereld succesvolle en geëmancipeerde vrouw wil zich privé aan een sterke man onderwerpen – is een schadelijk cliché dat als een rode draad door de westerse cultuurgeschiedenis loopt.' Schrijver en regisseur Marijke Schermer zegt in radioprogramma Dit is de dag: 'Ik heb er echt helemaal geen feminisme in teruggevonden. Voor mij is de film juist een grote bevestiging van traditionele vrouwbeelden en rolpatronen. De film zit vol met momenten waarop zij een soort vrijheid of bestemming lijkt te vinden in juist zo'n heel klassiek beeld.' Filmwetenschapper Parwin Mirrahimy doet daar in Trouw nog een schep bovenop: 'De film is niets meer dan een conservatieve bevestiging van traditionele genderrollen, verpakt in een glanzende roze huls. Stel je voor dat een man, een mannelijke regisseur, Babygirl had gemaakt. Wat hadden we dan van de film gevonden?'

Lees ook: Halina Reijn over reden achter maken Babygirl: 'Ik wilde gewoon normaal zijn'

De meetlat Fikse uitspraken. Zit wat in, zou je kunnen denken. De fantasie die centraal staat in Babygirl, onderdanigheid, is precies hetgeen waar feministen al decennia tegen strijden. Maar wat ik hier vooral in teruglees, is hoe feministische vrouwen een andere feministische vrouw vertellen wanneer je een feministische vrouw bent. Terwijl: willen we niet júist af van vrouwen van alles opleggen? Heeft feminisme anno 2025 niet zoveel vormen dat je er ook gewoon nog 'bij hoort' als je in je vrije tijd melk van een schoteltje likt, en is dat niet juist het mooie ervan? Dat lijkt Halina wel te vinden, en ik ook. Columniste Marja Pruis schreef in De Groene Amsterdammer: 'Die in verschillende krantenkolommen opgedoken behoefte om een internationaal succes van een Nederlandse maakster langs de feministische meetlat te leggen is vooral nogal onfeministisch. En hatelijk. [..] Hoe dogmatisch om een seksuele fantasie weg te zetten als 'een schadelijk cliché', voor te schrijven met welke conventies niet gespeeld maar gebroken moet worden.' Minstens zo'n rake uitspraak.

Daarbij gaat deze discussie, over of de letterlijke boodschap van deze film nou wel of niet feministisch is, voorbij aan de minder letterlijke vorm van activisme die erin zit. Na jaren van met een male gaze doordrenkte films waarin seks vooral bestaat uit wilde penetratie, pijpscènes volgens het ouderwetse pornoboekje, vrouwen die overmeesterd worden en min of meer tegen hun zin in seks hebben en vrouwen die binnen anderhalve seconde klaarkomen (door die penetratie, really?), behoort Halina tot de generatie filmmakers die het anders aanpakt. Ja, hoofdpersonage Romy droomt van gedomineerd worden, maar dat gebeurt op een zoveel subtielere en veelzijdigere manier en vooral: met consent. En precies zo wordt het in beeld gebracht.

Met andere woorden: laten we Halina, haar female gaze en haar Babygirl vieren. Een inhoudelijke discussie en een verscherping van je blik is altijd goed, maar laten we ook eerlijk zijn: wat willen we er in dit specifieke geval eigenlijk mee bereiken? Een vrouw uit een piepklein land als Nederland schopte het tot Hollywood en behaalde daar gigantisch succes, dat vrouwen overal ter wereld vervolgens herinnert aan wat er mogelijk is. Ook als vrouw. Juist als vrouw.

Hier zit er in ieder geval een.