Florence schreef een boek over partnergeweld: 'Ik wilde geen boek maken over hem, maar over hoe je bent ná zo’n relatie’

Toen schrijver Florence van de Haar haar ervaring met een giftige relatie en partnergeweld met de wereld deelde, merkte ze pijnlijk genoeg: hier ben ik láng niet de enige in. Het vormde de inspiratie voor haar debuutroman Mooier als ik lach, waar &C meer over wil weten. 

'Steffie is bijna dertig en heeft het allemaal: leuke vrienden, een baan bij een modetijdschrift en een etage in Amsterdam bij haar vriendin Vivian,' luidt de flaptekst. 'Maar kennen die vrienden haar wel echt? En waar waren zij toen ze vastzat in een onveilige relatie? Op haar werk is ze eigenlijk wel toe aan wat meer diepgang, en o ja, Vivian en haar vriend gaan samenwonen. Dus of Steffie het liefst zo snel mogelijk iets nieuws wil zoeken. Als Steffie met een groot artikel een slag kan maken op haar werk, moet ze zich openstellen voor nieuwe mensen en gaan daten. Maar voor zij anderen weer kan toelaten, moet ze de confrontatie aangaan met datgene wat ze heel diep heeft weggestopt.'

Het boek gaat over veel dingen, maar vooral over de impact van een onveilige relatie Waarom vind je het belangrijk om hierover te schrijven? Florence (29): 'Toen ik een tijdje gastcolumns voor De Volkskrant mocht schrijven, heb ik over meerdere thema’s geschreven. Feminisme, seksisme, racisme, activisme, en dit, mijn eigen ervaring met een abusive relatie. Ik ben verder helemaal niet bekend ofzo, maar op die laatste kreeg ik zó veel reacties. Voornamelijk vrouwen lieten me weten dat ze ook partnergeweld hadden meegemaakt. De een op grotere schaal dan de ander, en de een mentaal en de ander fysiek, maar ik schrok me kapot van de hoeveelheid. Toen ik de mogelijkheid kreeg om een roman te schrijven en daarmee een platform aangereikt kreeg, was het dan ook niet eens een bewuste keuze. Dit onderwerp ging me gewoon te erg aan het hart. Waar ik wél bewust voor heb gekozen: ik wil geen boek schrijven over iemand die alleen maar slachtoffer is, maar juist over de kracht van herstel.' Lees ook: Liesbeth Rasker maakte een docu over het vroeg verliezen van haar moeder: 'Had lang niet door dat ik nog wat met mezelf uit te zoeken had'

Is dat waarom het hele boek zich na de relatie afspeelt en je ook weinig meekrijgt van hoe de situatie precies was? 'Ja, thank god. Ik wilde echt geen boek over hem, de dader, maken. Ik wilde het liever hebben over hoe je ook iemand bent ná zo’n relatie. Hoe je voor het eerst weer adem kunt halen en elke dag voelt als vakantie. Tegelijkertijd loop je tegen dingen aan, moet je erover leren praten en zijn heel veel dingen eng. Maar vanzelf komen er weer kansen en openingen op je pad en besef je: mijn leven is niet klaar.' Hoelang is het geleden dat jij zelf in een onveilige relatie zat? 'Vijf jaar. Vlak voor corona ging het uit. Gelukkig, want ik moet er niet aan denken dat we samen opgesloten hadden gezeten. In totaal zijn we twee jaar samen geweest, waarin er zowel mentaal en fysiek als financieel geweld plaatsvond. Weet je het wat het is? Stel dat iemand je een keer een duw geeft, ik zeg maar wat, en jij zegt niets. Na een tijd gebeurt er weer zoiets. Dit keer zeg je misschien wel wat, maar komt de boodschap niet aan. Vervolgens gaan er twee à drie maanden voorbij waarin er niets gebeurt, en dan gebeurt het weer. Het is een mindfuck, maar op een gegeven moment bereikt de relatie een bepaalde intensiteit en ga je denken: als ik er nu uitstap, dan was alles voor niets. Je wilt niet toegeven aan jezelf dat het altijd al fout zat, en je wil ook de vermoedens van de mensen om je heen niet bevestigen. En dan zit je als jonge, leuke, intelligente vrouw vast in een relatie met iemand die zich heel vaak heel kut gedraagt. Al was hij niet honderd procent van de tijd vreselijk. We hebben ook mooie dingen meegemaakt samen, ik sta mezelf steeds meer toe om dat in te zien, maar ik zat vast in een cirkel waar ik niet meer uitkwam.' Vriendschap is ook een belangrijk thema in het boek. Welke rol speelt vriendschap in zo’n situatie? 'Een hele belangrijke, maar wat je precies een goede vriendin maakt in zo’n situatie is persoonlijk. De een wil erover praten, de ander wil een slap in the face en weer een ander wil alleen een knuffel. Ik had graag gehad dat iemand me daar gewoon weg had gehaald. Dat is niet gebeurd, wat ook iets is waar ik van moest herstellen. Mijn eigen vrienden hadden bijna allemaal wel iets door, vertelden ze me achteraf. De een zei: 'Ik dacht: ik laat je gewoon met rust, want je was zo verliefd op hem. Ik wilde me er niet te veel in mengen.' De ander zei: 'Ik vond hem een sukkel, en wilde me van hem distantiëren.' En weer een ander zei, heel eerlijk: 'Ik had de ballen gewoon niet.' Ik heb er inmiddels heel veel gesprekken over gevoerd, en ik snap dat het heel moeilijk is om aan te voelen wat je als vriendin moet doen. Ik zeg ook niet dat het makkelijk is. Maar wel belangrijk.' Zijn er wel algemene red flags waar je op zou kunnen letten? 'Absoluut. Wat ik al een red flag vind, is als iemand altijd alles afzegt voor de partner. Dat heeft niets met abuse te maken, maar het geeft wel aan: ik schik me naar iemand anders. Ook een red flag: als een partner een oordeel heeft over dingen doen met vrienden, feesten, drinken. Of een oordeel heeft over je vrienden in het algemeen. Eigenlijk draait dat allemaal om isoleren. Als femicide stap tien is, dan is isoleren stap één. En als je het dan hebt over wat je een goede vriendin maakt en wat iemand nodig heeft: in die fase, als het bij isoleren blijft, kun je dat altijd doorbreken door te praten. Ik hoop dat het boek bijdraagt aan dat we hierin beter op onszelf en op elkaar gaan letten.'

Lees ook: 'Op welke rode vlaggen moeten we letten?' en nog 6 vragen over femicide beantwoord Wat hoop je verder dat mensen uit het boek halen? 'Allereerst: dat ze ervan genieten. Dat het lekker leest, dat ze het in één ruk uit hebben, dat ze lachen en dat jonge vrouwen het herkennen, of dat nou gaat om de vakanties met vriendinnen of de struggle wanneer de ene helft van de vriendengroep gaat trouwen en baby’s krijgt en de andere helft nog in de kroeg staat. Ten tweede: dat je als vrouw heel veel kracht hebt. Ook als je uit een slechte situatie komt en je eerst door heel veel pijn heen moet. Als je veerkrachtig bent en door kunt zetten, dan kun je alles bereiken wat je wil. Dat is in ieder geval hoe ik het leven zie. Eigenlijk is het heel meta, bedenk ik me nu. Dit boek gaat over herstel, maar staat tegelijkertijd symbool voor mijn herstel. Na alles wat er is gebeurd, heb ik gewoon dit boek gemaakt.'

Mooier als ik lach is vandaag verschenen. Je koopt de roman hier.