Het is echt niet zo dat je bij elke verjaardag de persoon moet zijn die je rechtse oom een veeg uit de pan geeft als hij over z'n ongezonde obsessie met criminele Poolse seizoensarbeiders begint. Liever niet zelfs. Maar je vraagt je wel af waarom je elke keer weer in discussie gaat met iemand die je toch niet van gedachten kunt veranderen. En het zit je ook niet lekker dat je de enige bent die je oom iets van empathie wil bijbrengen. Hoe doen anderen dat toch, omgaan met mensen van wie ze houden, maar met wie ze het absoluut niet eens zijn?

Ik vraag me, als het heethoofd dat ik soms kan zijn, al jaren af hoe ik in vredesnaam vriendelijk kan converseren met iemand wiens mening ik veracht. Die rechtse oom is tenslotte maar een van de vele mensen met wie je kunt botsen tijdens een gesprek dat prima luchtig had kunnen blijven. En laten we wel wezen, soms is het voor alle partijen beter om een beetje in te dammen in plaats van full-on Lagerhuis te gaan op bijvoorbeeld je baas met zijn ouderwetse ideeën over de veertigurige werkweek of je überlinkse moeder die het in elk gesprek weet klaar te spelen om je een slechte feminist te noemen. Gelukkig weet ik nu hoe je jezelf stressbulten, familieruzies en dichtslaande deuren bespaart en toch kunt kletsen met mensen wiens mening je verschrikkelijk vindt.

Lees ook: Ik neem ontslag: maar hoe weet je nou welke baan wél bij je past?

Wees een extreem kalme gespreksleider, zoals Jeroen Pauw na een joint In discussie gaan met iemand met wie je het totaal niet eens bent is niet alleen vermoeiend, maar soms ook heel pijnlijk, omdat je zielsveel van diegene houdt en oprecht baalt van jullie verschillen, bijvoorbeeld. Wie had ooit gedacht dat je moeder en jij zo anders over het moederschap zouden denken? Dit is de vrouw die jou heeft opgevoed, de vrouw tegen wier warme borst je altijd mocht uithuilen, de vrouw die je nu hoort zeggen dat ze vindt dat jij je kinderen opvoedt tot een stel softe washandjes. Pardon, mam?

Blijf kalm en leid het gesprek om naar iets algemeners, bijvoorbeeld hoe we met mensen omgaan. Blijf weg van vingertjes wijzen, elkaar dom of belachelijk noemen en probeer je moeder duidelijk te maken dat haar mening er mag zijn, maar dat-ie je ook kwetst. Vertel haar dat tijden veranderen en de rollen binnen het gezin ook. Jij bent nu moeder, zij is oma. Hou het algemeen, zonder haar aan te moedigen nog meer kwetsende dingen te zeggen. Laat het daarbij. Je instinct zegt misschien dat je je gesprekspartner moet bedelven met feiten, want hallo, jij weet wél hoe het zit. Maar feiten die niet overeenkomen met het verhaal dat we al in ons hoofd hebben, doen we vaak direct af als onzin. En dan is er dus geen gesprek meer mogelijk. Dus laat de pedagogische onderzoeksresultaten waaruit blijkt dat je het prima doet als opvoeder vooral achterwege en probeer rustig in gesprek te blijven over jullie verschillen. Eis dit ook van haar. Verschillen zijn niet erg, mits je elkaar respecteert.

Accepteer iemands visie, ook al is die niet de jouwe Nog even over die oom van je. Het is vast niet de eerste keer dat jullie tijdens de familiebrunch bij je oma giftige blikken met elkaar uitwisselen. Natuurlijk kun je hem de schuld geven omdat hij steeds als jullie elkaar zien over je werk in het onderwijs wil praten, nadat hij flarden van matig geschreven opiniestukken over stakende leraren heeft meegekregen. Dat het enige wat hij uit die flarden heeft gehaald is dat 'alle leraren aanstellers zijn die bedelen om meer salaris' is niks nieuws voor jou. Daar kwam hij met Pasen ook al mee aanzetten. Toch blijft zijn uitnodiging tot verbaal vechten, terwijl je oma aan het hoofd van de tafel een ruzie met haar gekookte eitje en ietwat onvaste vingers uitvecht, als een rode lap op je inwerken.

Nou zeg ik niet dat je die rode lap altijd moet negeren, maar val zelf niet net als je pesterige matador in herhaling. Schraap je keel en kondig aan dat je dit maar één keer gaat zeggen. Vanaf dat moment wil je je oom niet meer horen klagen over jouw beroepsgroep, want: 'Lieve oom, ik hou van je, maar ik praat liever niet meer over dit onderwerp want ik vermoed dat we er gewoon nooit uit gaan komen.' En als hij dan zo graag zijn punt nóg een keer wil maken, zeg je voortaan alleen maar: 'Ik accepteer jouw visie, ook al is die niet de mijne.'

Benieuwd naar de andere tips van Carmen? Je leest ze in &C's Zomerboek dat nu in de winkels ligt, of scoor 'm hier: