Hoe vertel je een kind dat de wereld niet per se een veilige plek is?

Ik heb het privilege dat ik mezelf deze vraag überhaupt kan stellen. Dat mijn kinderen de onveiligheid van de wereld niet dagelijks aan den lijve ondervinden. Een zegening die geen mens in deze tijd nog langer voor lief kan nemen. Een bijkomstigheid van die zegening is dat introduceren van het concept van gevaar of onveiligheid in het leven van mijn kind altijd een bewuste keuze is. Je vertelt iets of je vertelt iets niet. Je legt iets uit of je doet dat niet. En wanneer is wat dan wijsheid?

Experts zeggen vaak dat je kinderen niet te veel moet betuttelen. Dat je eerlijk moet zijn. Dat je ze mee moet geven dat ook de minder mooie kanten van de wereld bij het leven horen. Dat ze meer aankunnen dan je denkt.

Het zal ongetwijfeld waar zijn. Maar mijn zoon is van het gevoelige soort dat zich door alles wat hij ziet, hoort en voelt peilloos diep laat raken. En vervolgens weet hij vaak niet goed wat hij met al die gevoelens moet doen.

Een paar weken geleden begon hij aan tafel over oorlog. Hij heeft een jongen uit Oekraïne in de klas. Ze kijken het jeugdjournaal op school. Waarom bestaat oorlog eigenlijk?, wilde hij weten. Zijn vader en ik deden vervolgens ons stinkende best om zijn hart heel te laten zonder de waarheid geweld aan te doen.

Het werd een verhaal over landen die ruzie maken en daarbij soms ook vechten. Over dat de mensen in het land zelf vaak ook geen oorlog willen. En dat mensen daarom soms vluchten. Onze zoon luisterde en keek ons met grote glanzende ogen aan.

Iemand vroeg zich in mijn bijzijn een keer hardop af waarom mensen het bij rampen, geweld of ongelukken eigenlijk zoveel erger vinden als er kinderen bij betrokken zijn. Omdat ze nog een heel leven voor zich hebben, zeggen sommige mensen dan. Omdat ze per definitie onschuldig zijn, zeggen anderen.

Maar het is denk ik vooral de weerloosheid is die we niet kunnen verdragen. Dat er iets ergs gebeurt met een wezen dat zichzelf nog niet gewapend heeft tegen de hardheid van de wereld. Een wezen dat in essentie alleen maar wil spelen en wil liefhebben. Een wezen dat droomt van taart en tekenfilms en een pyjama met Mickey Mouse.

Die avond vroeg mijn zoon of ik het liedje 'Jolene' voor hem wilde zingen, terwijl ik naast hem zat op de rand van zijn bed. Hij keek me aan terwijl hij luisterde. Toen ik klaar was, vroeg hij me waar het eigenlijk over ging.

'Over een meisje dat bang is dat iemand haar vriendje af zal pakken.'

In het donker zag ik zijn voorhoofd vertrekken in een frons.

'Echt? Maar waarom is ze daar dan bang voor? Is dat al eens gebeurd in de wereld?'

Ik zocht naar woorden. Maar voordat ik iets kon zeggen, gaf hij zelf al antwoord.

'Nee,' zei hij, terwijl hij de dekens stevig om zich heen sloeg.

'Niemand zou dat ooit doen.'